Tuesday, November 13, 2007

Thle Dual !!


Hman lai hian, kumpinu ram ah khuan, mi pakhat, Isaac Newton hi a awm a.A chanchin an sawi dan chuan, nikhat chu Apple theikung hnuai ah a thu ran mai a. Ngai teh , chutia apple kung hnuai a, a thut lai chuan apple thei rah hi a rawn tla a. Isaac Newton a chuan apple thei tui tak mai chu, chhar a , ei chuan thil tui tak ani awm si a tih zawng a rilru seng ta lo chuan; Engvang in nge chung zawng a, a chhoh loh a, hnuai zawng kher a ,a tlak na chhan chu ni ang? tiin a rilru in a ngaihtuah ta daih a. He mi rilru ngaihtuahna atang hian ‘gravitation’ an tih mai, mizotawng a lei hipna ti a tlang lawn tak a kan sawi thin hi a hmu chhuak ta ani. Isaac Newton an a hmuh chhuah hma zawng hi chuan , vanthengreng a thil awm ho (celestial bodies) ho chet na leh, lei a thil tla chet na a, tha (force) lo awm dan hi, a in ang ani tih khawvel in a la hre ngai lo!!

Isaac Newton an ‘gravitation’ a hmuh chhuah dan thawnthu hi a dik anih chuan ngaihtuahna ati thui hle ani. Chhut tu ten an chhut dan in Apple thei hi mihring in, kum sanghnih liam tawh atang khan, an lo ei tan tawh a, chuvang in Newton an apple thei rah tla a hmuh hma pawh hian, mi dang tam tak in apple thei rah tla lai hi an hmu tawh ngei in a rinawm a, amah erawh chu newton kher hian ani; engvang a chung zawng a chho lo nge? tih mahni leh mahni in zawt a, lei hipna(gravitation) hmuh chhuah phah nan a hmang ta chu ni!

Newton hian ,hetiang ngaihtuahna ,a ngaihtuah chhuah theih na chhan hi chu, a thil lo zir leh hriat sa atang te, leh a rilru alo sen thin tawh na te leh, khawtlang nun te pawh in thui tak chuan a kai hruai ve in a rinawm. Amah hi ‘scientific revolution’ ti a an koh mai hun lai vel ami ani a, he mi ‘scientific revolution’ hi eng vang in nge kumpinu ram vel ah a lo chhuah kher a? India ram leh china ram ah te a chhuah loh? Tih te pawh ngaihtuahna a ti thui, kha tiang chhuah theihna khawtlang nun kha eng ang nge ni ang ? tih te pawh!!

Hetiang a mihring ten hriat na lam a kan la hmelhriat em em loh, thil thar ngaihtuah chhuah na, India ram vel a , tun thleng pawh a , a mihring lehkhathiam tam lam ngaihtuah a, ala tlem na chhan chu kan ‘formal education’ kan kal pui dan ah hian , thil awm sa hriat bel hlurh lam pang kan uar lutuk a, mahni a thluak fim nen a thil thar ngaihtuah chhuah tum na lam kan hlam chhiah lutuk vang ani, ti te a ziak, ka chhiar nawlh nawlh fo ta mai!

Vawi khat chu ‘groupmail’ ah hian sawmna ka siam a “mizoram pawn a piang leh sei lian ten, mizoram tih in hriat rual a in rilru a lo lang hmasa ber min rawn hrilh teh u, mizoram hlimthla hriat nan te pawh ka duh ve a” tiin. Thenkhat chuan , mizoram mi thenkhat ten an ram a krista chanchintha thlen tu an nih te rawn sawi in, mizoram a mizo te an ngainat zia te leh , sawi sel na tam tak kar ah pawh an rilru chhungril tak chuan an fak zia te an rawn sawi a.chhiar a nuam khawp mai. Thenkhat ve thung chuan,mizoram mipui te chu ngaihtuahna ril tak hmang a, thil chik lutuk vak lo, thusawi thiam tak mai in a sawi na ang lam pang hawi zawng a ‘THLE DUAL’ mai thin ni te in an hmu a, mizoram tih an hriat in an rilru ah alang hmasa ber thin ani, tih an rawn sawi a. kan mizoram hun tawng leh thil thleng tam tak te han ngaihtuah hian ‘thle dual’ thin ni a min hria pawh hi dik na tam tak a awm thei awm e! hetiang a thle dual thin khawtlang nun ah hian ‘Isaac Newton’ hi lo piang in, lo sei lian ta se ,….. ngaihtuahna a ti thui!

Mizoram a mihring cheng ten chaw a kan rin ber chu buh ani a. mahse buh chu tlangram lo neih dan pangai anga han thar chhuah a , pawisa a hlutna han chhut chuan a hlawk em em lo tlat bawk si. kan ram, tlangram anih na tak te hi hlawk pui zawk nan leh, ei zawn na hlawk zawk atan a hman theih dan tur han ngaihtuah chhuak thiam in, han hmang teh reng ila aw! …kan ngaihtuah chhuak thei ta anih chuan, mizoram mipui te hi, a tha lam zawk ni a lang leh, khawvel kan awm chhung a kan mamawh tur thawhchhuah kawng ah, kawng dik leh hlawk zawk lam hawi in han ‘thle dual’ mai ila!


11 comments:

sawmpuia said...

I sawi hi ka man ve dan chuan mithiam rilru seng peih ramhnuk hawlh zawt khawp a mahni inkhurbing peih thle ve dual lemlo kan mamawh i tihna ni in ka hria.

Nia, chona lian tak a ni e...Apple ang a buh ei ve fo thin Mizo te hian thil thar lam deuh chu ngaihtuah chhuah hun a ni tawh ngawt mai. Ziak tha hle mai.

amuana said...

Chu kan thlek dualna tur chu eng thil ah nge? Hlawk leh zual a intodelhna tur kawngah em ni? Chutiang zelin hmasawnna rahbi chak tak a akal vut vut lai a, hnamdangte ang a man pha ve tur a, ke pen kan chheh theihna tur chu enge ni ta?

Zofate hi a huhova thil ti thin kan nih avangin kan tan hi chuan chhungkua a inzirtirna piah lamah kan khawtlang nun a pawimawh hle niin a lang. Khaw khatah pawh tlangval fel deuh entawn tlak deuh an awm chuan rawltharten an entawn dual thin kha maw le... chutiang zelin he zoram hi hruai tha turin tunge mi entawn tlak a chu? Tunge mi thlek tir dual thei tu tur chu? Tunge hmahruai ngam tu tur chu? Zawhte parthi awrhtir tur ang mai kha kan ni mai angem?
MLA a tlin hi sumdawnna leh suit thar neihna emaw ti tlat hnam zingah hian MLA nih hi mipui chhiahhlawh nihna a ni a, hnathawh thawmhnaw inbel a thawh tur chi zawk a ni tih hre reng chung a haider lui tlattu te zingah min thlek tir dual thei tu tur chu kan hmu zo angem?

avena said...

sawmpuia..kan vai hian ngaihtuah tlang ta ila, kan ram tlangram kham pang awih vut mai te, thle dual nun awm anga sawi te hi 'problems' anga en lo in 'opportunities' ang in en ta zawk ila, engtin nge hma kan lak tak ang?? eng tin nge hlawk pui nan leh kawng dik zawh nan a kan hman theih ang? tih rilru tak a ngaihtuah hi 'kan kovah Lalpan a nghat ta' tiin sawi ta ila, a lutuk kan ti em lovang chu maw!


amuana...ani khawp mai, thlek dual thin na chu a chung a tarlan ang hian , a thatna pawh a awm anga, that lohna lai pawh a awm in a rinawm a. mahse, pawimawh zawk ni a ka hriat ve chu, thiam tak in hetiang kan mizia hi , hlawk pui zawng leh tangkai zawk in hmang thiam ta ila , tih lam ani e.
MLA leh tlangval fel i rawn sawi te pawh hi , i rawn tarlan ang hian , hetiang siam chhuak tu pakhat chu kan khawtlang nun tho hi ani in i hre ve em?

faka said...

Kan hotute thu ziah chu tha hle zel mai a! Samdala leh Newton-a chungchang Pu Keivom ziak kha rilruah a lo lut zawk mai. Thei rah hnuaia thu theuh2 a lo inthlauh theih dawn khawp mai!

Kan pipute kha khaw khatah kum 10 pawh awm nghet thei lo va insawn reng mai kha an ni a. Kha 'insawn rilru,' 'pem rilru' kha kan thlah hlei thei lo em ni chu aw, k ti fo thin - eng emaw hleka kan thle dual zel mai hi. Advantage erawh a nei - kristiannaah a hnam puma kan thle nghal dual thei kha..

avena sawi ang hian he 'thle dual zia' hi a tha lamah chuan a hman theih viau ang a, hman pawh kan tum tur a niin k ring. Chutih rual chuan luang thli chhem nghin ang maia leh lam leh lama vawrh leh len len theih hnam chu nih tum lo i la. Bill Gates naupanlai a a nu'n "Engnge i tih?" tia a zawh a, "Thil ka ngaihtuah," tia a chhang kha "ngaihtuah" zui tlak niin ka hria.

Kan social-in kan huau2 em2 a, thil tak2 kan ngaihtuah hman lo fo, hei vang hian "a ni awm e," "an ti," tih velah hian kan thle ta dual mai thin em ni aw? Btw, thle dual mai thei kan nihna tak hi, a tha zawnga chawhthawh a nih vek vek chuan kan hnam hi a ropui ngawt ang le...

Puia said...

Ka va nui nasa em,,hotupa hi zawng, i ril a ni. I ngaihtuahna hi keini ang padarbenthek tan chuan ngaihtuah deuh vang vang zet a ngai thin a nih hi le. Mahse, kan bo thui hman bik em lo ve.:) keep writing..

avena said...

mafaka & zorun... theih tawp hian han ngaihtuah tlang zel phawt mai ila, central sawrkar tih tur a nghah ngawt ai chuan awm zia a awm deuh lovang maw?!!

mizoram sawi a ka rilru a lang ve ziah chu, 'we need to built a strong institution, just like what we did with the church' tih hi ka rilru a lang ve reng mai ani..

mimal ringawt chuan tih theih chin a awm anga, mahse.....inthlang ram ah chuan zawng2 telh loh theih loh anih na chin a awm theih hmel tlat mai si a!!

rotlingpa said...

Tha khop mai. Mahni vei zawng lam han tui hnih ve zawk ila. Central-ah chuan north east mi kan nih chuan engmah thiam lo leh hre lo turah zirtirtu ten min dah nghal ringot hi mizo zirlai te hian cho na lian tak a lak chi niin ka hria. Thluak nei theuh2 vai ho zir let emaw an zir zat tal kan chhiar chuan kan tluk lohna bik tur a awm dawn em ni??

Unknown said...

Ho mai mai ka lo post ve. Hei i nau Malsawma Hyd te inah ka leng a, i blog hi a vawikhatna atan ka kheuh hawng a..tlangval dul thlalak hian ka mit a la riau a..a dul neitu awm hi ka ngaihtuah mai mai a..hahaha..all the best for ur blog.

avena said...

Rotlingpa .. ni e tiraw...

coolsoul09.. he2, dul ah thluak a awm lo, han tih sak ngawt ila, a dul neitu hi alo lunghnur ang tih a hlauh awm bawk si a,, amuana hian a dul thlalak phal tak a hman min phal sak avang in a lawmawm khawp mai!!

Puia said...

ekhai, hotupa chu i reh riau mai, Kristmas i urlawk tan ta em ni zawk aw..:)

avena said...

kan hotu te ..ni e maw le...weekend apiang mai hian programme ka nei ziah mai a, engmah a tih hleih theih loh zawng ani e...

krismas hlimawm tak ziah kan chak teh reng nen,kan ziah leh hun chu nang in ilo thlifim leh ani ang chu!