Thu Nawi!

Kum bul kan tan dawn chauh emaw tih laiin Pathian hruaina azarah ’ber’ thla ah pawh kum khata thla hnuhnung ber, December thla tawp kan lo chuang kai ve leh ta reng mai. Kei ni Chennai Mizote pawh harsatna em em tawk lo in kan hmang tluan thei a , a lawm awm khawp mai.Keimah pawh a mimal takin thla 9 vel Chennaiah ka lo awm ve ta reng mai a. Chennai Mizo anga hma lak naah te, thil tih honaah te, lungrual tak leh tangrual taka kan kal ho dial dial zel thei hi a ropui thlawt a ni.

Ngun taka han ngaihtuah chian chuan, a huhova awm ho va thil tih ho dial dial hian mihring nun hi a kalh a kim zel ni in a lang a. Thawnthu pakhat ‘Robinson Crusoe’ a kan hmuh ang in Robinson Crusoe kha thliar kar a amah chauha a awm lai khan , khawvel a ‘rights’ zawng zawng a nei vek a, mahse a mihring pui dang te an awm loh chuan a ‘rights’ neih vek kha a thu mai a ni a, a hmang thei lova , awm zia a awm lo! Chuvang in kan mimal ‘rights’ neih te hmang tur chuan society a kan chen a tul a ni.

Mahse, ‘rights’ han tih hian kan za vaia kan that tlan na tur a hman a ngaih avang in , duh ang ang a hman bawrh bawrh ngawt theih ani lo. Lan-i chuan a ban chu a duh zawng zawng a vai kual theih na ‘rights’ a nei a, mahse Arem-i hnar ‘rights’ a lo in tan ve leh chiah khan Lan-i ban vai kual theih na ‘rights’ chu a lo tawp ve leh ta chiah a ni. Chutiang zelin inhrethiam tlang tawn tak a, kan ‘rights’ kan hman thiam chuan kan zavaia that tlanna zawk tur a lo ni dawn a ni.

Hnam dang zingah te kan awm a, mihring chu khawvel chhuahsan thleng a nitin in zir thar tur kan ni tih a ni a; kan khawsak leh chetziate hi hnam dang mithmuh ah mahni chauh ni lo a Mizo anga inhmeh bel theih a ni a, hengte pawh hi kan inzir tlan chhoh zel a pawimawh hmel khawp mai. Hetiang thil thleng Chennai Mizo zingah a la awm lo anga lang te hi hriat a nuam khawp mai.

Hman ni lawkah Krismas hlimawm tak kan han hmang ho a, inbuatsaih lawkna hun nei lutuk lem lo pawhin tih tura kan inruat te kan ti hlawhtling hram hram a, hlim taka kan hman tlan theih avangin a lawmawm khawp mai. Inlungrual taka kan han nui ho ham ham te kha, sum a lei tur ni se la, a to duh awm mang e aw! tih te ngaihtuahnaah a awm.

Krismas chu sawi loh Chennai Mizo-in thil kan tih hona thinah hian zu in theihna ‘rights’ leh mei zuk theihna ‘rights’ hman luih talh tum hmel hmuh tur an awm lo thin te hi a va nuam tak em! Kan zavaia kan hlimna zawk a nih mai bakah kan hmel ti bal thei tur ang chi a awm ngai lo hi chhinchhiah tlak leh hmun dang a awmte tan pawh entawn tlak tak a niin a lang. Vawn nun chhoh tum tlang theuh ila, kumkhua a vawn nun tlak thil niin a lang si a.

Mizoramah te kawla ni chhuak chhiar a kan er thin Krismas boruak te meuh pawh, a hre ve lo hnam dang zing a han awm chuan holiday pakhat a ni ve ta ngawt emaw tih theih tur a ni. Hengte ngaihtuah chuan keini Mizote hi kan intihhlim tawn loh chuan hnam dang kutah innghat ngawt dawn i la, ‘I ram lo thleng rawh se” tiha duh tawk mai a, rawngbawlna lama tha leh zung leh thiam na te hman tum leh miah si lo nun nen te pawh a inang dawn dawn in a lang.

Krismas kan hmanho chung chang sawi a, sawi hmaih phal hauh loh tur chu, tui taka ruai kan han theh ho ham ham nawmziate kha a ni awm e. Eirawng bawltute leh a buaipuitute hmelah thawk hah bik inti hmel hmuh tur awm miah lo mai te kha hmuh a van nuam tak em. Han sawi tak zelah chuan Mizo zingah chuan ruai hi in koh khawmna tha tak pakhat a niin a sawi theih awm e. Ruai theh kher hi a tul lo tih ngaihdan te pawh awm ve fo mahse, krismas kan lawm ni khan ruai kha awm ta lo se la mi 150 chuang kha kan kal khawm thei ang em aw? tih chu zawhna lian tak awm thei a ni a. Sachek han hawp zet hnu a puar peng pawnga krismas chibai han in buk zet chu riltam vang chuan fa u zawk nihna englo chhum kawi mai mai chuan kan hralh a rinawm loh a ni.

Chennai a Mizo awm, a tam zawk te chu zirlaite kan ni a. Hengah te pawh hian theih tawp a tan ho a, inelna thianghlim neih chhoh theih zel a pawimawh khawpin a lang. Mizoram lam atanga thu hriat dan tam berah , Chennai Mizo zirlaite, khawpui danga zirlai te nena khai khinin, an zirlaiah an tih that thin zia te chil per sawr sawr khawpa an sawi han hriat te hian, Chennaia awm ve nih a ti nuam sawng sawng thin. Tunlai khawvel hun in her dang lam chak tak maiah hian zirlai tan pawh hna hmu tur chuan mahni zirlai bu thiam bel hlurh bakah hian hriat ngai tam tak a awm ngei ang a, hengahte hlei hlei hian kan inlungrual a , kawng kan in kawh hmuh tlan a pawimawhin a hriat a ni.

Han ngaihtuah chuan, pathian pawh hian mihring te tih ve tur chin hi a dah zel em ni aw, a tih theih. Israel fate Aigupta bawiha an tang hruai chhuak a, Mosia hmang a lung atanga tui a pek khan Mosia khan tiang a vuak ngai miah lo in a tul ti se la chuan Pathian khan tui a pe thei em em ang tih a hriat a, mahse mihringin a tih ve tur a dah avang in Mosia kha tiangin lung kha a vuak tir a ni thei ang em? Chutiang zelin kan hnathawhna leh zirlaiah te pawh Pathian hian mihring anga mahni theihna tawk a engmah tih ve tum lem lo, ‘taima awm mai mai’ an tih ang chi hi malsawm pawh tum se la malsawm na tur a awm thei ang em?

Heng kan han tar lan zawi zawi atang ngawt pawh hian Chennaia Mizo nih ti nuam tur chuan keimah ni theuh kan pawimawh zia a hriat theih awm e. Kum thar lo awm tur ah te pawh kan inpumkhatna hi kan chhun zawm zel a , zirlaite pawh insang mar a , tha zawka zirlaite tih theuh tum ta ila , a tha awm e.

Ur Lawk

“Awmte-a chu I va ur lawk hma ve”

tih ri kan hriat rual chuan , awmte-a lam kan hawi thap a. Ani chu a , biang ding lam hi alo chat dum deuh iar a, a damdawi atan glycerine hi alo hnawih mawm hlap mai a. mipa naupang harh rual, zing leh tlai a, thlasik khaw vawt hnuai a, vaivut khu kar a inkhel thin tan chuan, biang alo chat dum ta pawh hi , thil awm lo lutuk ani lo e!

Mi dang te pawh chu , biang a chat lo ani mai a, kut leh ke vel te chu chat nasa tak tak hmuh tur a awm nual mai. Kut a chat nasat avanga kut vun ,sangha phu hlip, tangkawng vun ang tak tak te chu kan awm nuk mai.

Hmui lah chu, hmui liak huh ching ho chu , an heh a rep iar mai a, thenkhat rep nasa zual te phei chuan , an nuih zawng a , a thi thin thu te an sawi hial! Sangtea phei chu a ha hmai hian a hmui hnuai lam hi a pet thin a, a peh na ang chiah chuan a hmui hnuai chu a chat kual deuh raih a, enge maw tum reng vang a tih te pawh a ang ang reng phian. Enge tunlai ah pawh ‘tatoo’ hmang in vun an chei rang ve tho alawm kan ti tawh mai ani ang chu!!.

Chu mai bak ah, mipa naupang harh rual ni ta chu, kan han vak chhuak te hi thawmhnaw lum inbel, lo theih nghilh tawk te an lo awm a, khaw vawt tawh si ah chuan hritlan alo awl nasa mai si a. hnar kua atanga 11 rawn lawr vung tawk te an lo awm bawk !!

Mahse, heng chat te leh heh rep te han hmuh hian, kan hunpui , kum tir lam atang a, tuktin calendar en a “ni heti zah hian ala dang” ti a , kan chhiar thin chu a lo in her chhuak hnai tial tial ani tih a hriat theih a. zing ah ni chhuah hma in han tho ila, khawlai ah, changpat hi vaivut kai liai hian alo let phauh phauh a, hnim hnah te lah chu zan lam a tla dai in alo ti huh hliam hlawm a. zing chaw ei nghak in , ni lum hnung puak in kan han ai khawm a, krismas hman dan tur te, dawhthlak tur te kan han in rin siak laih laih a, nuam ve ang reng tak ani.

Kan hunpui lo her chhuak mek leh,chu mi lo nem nghet tu leh chhin chhiah na ang tluk a, rual u zawk ten an lo sawi thin; thingkung par chi hrang hrang te chu hla leh thu ziak a chhiar mai loh chu , a tak a hmuh tur in ,kan hmuh phak a awm ve tur awm chu kih fai vek ani tawh a. Kan mitthla a han cham deuh vang vang tur in , kan var pawh pha lo tlang em aw? tih theih tur ani a. Amah erawh chu chat leh heh rep te chu, kan pal tlang tlan vek anih avang in he hunpui rawn inher chhuak mek nem ngheh na ang ah kan ngai ve dawn anih chuan , kan var pawh tlang khawp in a rinawm, nge taksa, vun , hmui, leh hnar thleng in kan 'ur lawk' kan han ti zawk dawn em ni!!!